# 5

Dag vriendjes, vriendinnetjes, familie, bekenden, collega’s, volslagen onbekenden, klasgenootjes, Suriname- en Ethiopië-gangers!

“Dzina Langa Ndine Frank”, maar dat wisten jullie allemaal al denk ik :)! Hoe je ’t precies uitspreekt weet ik niet helemaal, maar dat komt vast nog :)! Er is al weer een tijdje verstreken en wonderbaarlijk genoeg heb ik in tussentijd weer ’t één en ander beleefd waarmee ik zal jullie op dit moment weer even zal vervelen. Om het voor mezelf maar niet moeilijker te maken dan het is, zal ik maar de chronologische volgorde aan houden. Vorige keer eindigende bij de zondagmorgen, zal ik nu vervolgen met de zondagmiddag.

Een zondag zoals hij mij niet onbekend is in Nederland, niet teveel doen op het bezoeken van de kerkdienst na dan. Was vergeten te vertellen dat de akoestiek in de kerk apart (lees: slecht) was en dat we daardoor niet konden verstaan wat de strekking was, “next time better luck” denk ik? Of misschien is ons Engels dan verbeterd? ’s Middags overleg gehad met Peter en Gertie die dinsdags zouden vertrekken. Even een kleine samenvatting van de week gehad en Peter was erg tevreden over hoe wij als groep met elkaar om gingen, hij had er alle vertrouwen in, toch goed om te horen :)!

Maandag was de dag van indrukken, veel indrukken! We gingen naar de doven- en blindenschool in Magwero. Magwero ligt ongeveer 20 kilometer buiten Chipata en ’t was een rit om nooit meer te vergeten. ’s Morgens stond de zoveelste meneer Phiri (iedereen heet hier volgens mij “Phiri” of “Banda”)bij ons op de stoep om ons er heen te brengen. Acht studenten, twee leraren en één bestuurder, in Nederland zou je drie auto’s moeten verzamelen, hier kunnen we ’t af met één pick-up:D! Met een grijns die wederom niet van de gezichten af was te slaan stapten we met z’n achten in de laadbak, de leraren veilig op een stoel voorin. Na tien minuten begrepen we waarom, we verlieten de asfalt weg en gingen richting de “Bush-Bush”, wat prachtig, maar ooooh zo bumpy! Al slingerend ontweek hij de verschillende gaten (lees: kraters) en dat was maar goed ook, want er doorheen rijden zou ’t einde van de pick-up hebben betekend. Na een kwartiertje kwamen we de beelden tegen zoals die waarschijnlijk ook in jullie fantasie/geheugen staat gegrift, ronde hutjes met rieten daken zo ineens uit het niets, vrouwen die met bossen takken op het hoofd lopen en waarvan je niet snapt hoe ze dat voor elkaar krijgen en rust… Wat een rust… De camera’s allemaal in de aanslag en op ’t eind van de dag waren de geheugenkaarten en accu’s respectievelijk hartstikke vol en leeg. De auto reed te snel om alles goed te bekijken, maar voor we het doorhadden had Peter geregeld dat Mister Phiri stopte en stonden we onszelf voor te stellen bij een, vervangend, dorpshoofd (het echte dorpshoofd was op tsjak). De foto’s zeggen wederom meer dan ik met woorden kan en ook hier weer schiet dat uiteindelijk nog tekort, mensen dit moet je gezien hebben! Het leven in deze zogenoemde “Villages” bestaat hier echt uit leven, en leven alleen; zorg dat je te eten krijgt, zorg dat je slaapt, zorg voor een vrouw en daarna voor je kinderen en that’s it. ’t Hoeft niet altijd “bigger and better” en het gras is hier bij de buurman niet groener (misschien ook wel omdat ze geen gras hebben :p). Stress is in elk geval een woord dat hen onbekend is. Klinkt nu vast lekker moralistisch en ik weet dat wanneer ik terug kom in Nederland ik hoogstwaarschijnlijk weer net zo hard meeloop in onze maatschappij, maar wou ´t toch even kwijt:)…

Eenmaal aangekomen bij Magwero hebben we een snelle rondleiding gehad en op de dovenschool was een drama-groep een voorlichtingsshow aan ’t uitvoeren over hiv en aids, wat een acteertalent en emotie! De blindenschool hebben we slechts van afstand bekeken en daarna hebben we een gewone school en de oudste, of één van de oudste, kerken van Zambia bezichtigd. De terugweg was weinig verschillend dan de heenweg, hoe kan ’t ook anders als je over dezelfde weg gaat en wederom hebben we genoten van alles om ons heen.

Het feit dat we tussen de lokale bevolking wonen maakt het makkelijk om contact te leggen en in gesprek te gaan over de gewoonten die hier heersen, en dan vooral de verschillen. Zo zaten we bij gebrek aan bier ’s avonds aan de wijn met de buurman en toen wou hij wel eens wat meer weten over het fenomeen huwelijk en hoe dat er bij ons aan toe gaat. Daar waren wij na twee minuten over uitgepraat (vrijheid, blijheid, eigen keuze, voor de gemeente, kerk, wat je zelf wil), maar toen kwam hij met zijn kant van het verhaal (feitje: Zambianen praten graag en ook nog op intrigerende wijze vind ik)… Hier in Zambia is het gewoonte dat je de vrouw als het ware koopt, met een huwelijksschat dus. Hij begreep dan ook niet dat wij niets hoefden te betalen, op die manier zou de vrouw volgens hem vrij blijven en had ook een andere man recht op haar als hij er wat voor neer wou tellen, héél bizar. Scheiden is ook iets wat je niet doet, je legt een eed van eeuwige trouw af en daar heb je je dan ook aan te houden, punt uit. En dan was er nog het verschil in waarde dat wij hechten aan dijen en borsten en andersom. Hij vertelde dat één van dames van de vorige groep in minirok aan was komen lopen, dat was voor hem even slikken geweest. Voor Zambianen is dat namelijk het summum van een opwindend lichaamsdeel. Een zwembad vol met dames in bikini’s is dan ook volledig ondenkbaar, door voorgenoemde gegeven en het feit dat ze hier niet voor de fun gaan zwemmen. Dat is net zo not done als hardlopen of wandelen, wie gaat er nu voor de lol hardlopen, dan ben je toch niet goed bij je hoofd? Ik quote een Zambiaan: “If you see a white man running you know it’s for fun. If you see a black man running, you know there’s trouble!”… Borsten daarentegen floepen er hier om de haverklap uit om de baby’s te voeden, leuk om het verschil hierin te zien.

Dinsdag was niet bijzonder, maar een dag om de routine die er stilaan in komt misschien te beschrijven. Wekker om 6:15 uur, ontbijten om 7:00 uur en daarna aan de slag met eventuele opdrachten, blogs schrijven, foto’s bekijken of boodschappen doen. Rond 12:00 uur een start maken met de warme maaltijd om die vervolgens om 14:00 uur te nuttigen. ’s Middags weer tijd voor school en om 18:00 uur is het alweer donker en tijd voor wat eten. Van 19:00 tot 22:00 uur genoeg tijd om elkaar beter te leren kennen of een filmpje te kijken (als er stroom is, en die is er om de dag)…

Woensdag hadden Boukje en ik weer een afspraak, bij de Home Based Care afdeling in het Hospital. We dachten dat het een bijeenkomst zou worden waarin de hoofden van de deeldistricten uit de provincie bij elkaar zouden komen. In plaats daarvan was er een delegatie van 15 hiv-positieve mensen aanwezig die een soort van bestuur vormden. Ze hebben hun leven allemaal in het teken gezet van het vrijwillig helpen van lotgenoten. Mensen kunnen zich in een gebouwtje van het Hospital laten testen en eventueel benodigde medicatie wordt daar ook verstrekt. Hierdoor hebben we weer een heel ander beeld gekregen van de organisatie, maandag volgt weer een gesprek en dan moeten we eens zien wat daarin wordt verteld, ik merk dat de verhalen lang allemaal niet met elkaar stroken, maar langzamerhand zullen we er vast komen :)! De dramagroep die we maandag op Magwero hadden zien acteren hoorde wonderbaarlijk genoeg bij deze organisatie, wat een toeval.

We werden voor de volgende dag uitgenodigd om te komen kijken hoe de voorlichting aan nieuwe ‘cliënten’ werd verzorgt. Daar hebben we weer wat confronterende verhalen gehoord en beelden gezien. Een vrouw die van haar man geen medicatie mocht slikken, toen alsnog verlaten is door haar man en nu toch kan beginnen met medicatie om het hiv-virus zo goed mogelijk in de hand te houden. Een jochie van vijf jaar oud die ook positief was getest en daarnaast op ’t moment ook nog malaria had. Hij zat tegenover mij over te geven je en dan voel je je pas echt machteloos. Als de beelden van tv… Maar dan recht voor je neus inclusief het geluid, de geur, kleur, vliegen en vooral die doordringende blik in zijn ogen… Toen had ik ’t niet makkelijk….

De organisatie op zich heeft goed voorlichtingsmateriaal, maar er is te weinig van om uit te delen aan cliënten en daardoor is de kennisverspreiding maar gering. Onderling motiveren ze elkander zo goed en kwaadschiks als het kan, maar je ziet dat het niet makkelijk is. Dood is aan de orde van de dag, ik quote wederom: “#1: My husband and two children died. #2: Well too bad, but yeah, that’s life”… ’s Avonds was het gelukkig tijd voor wat luchtigere kost: vijf mannen, vijf pinten wijn (wederom bij gebrek aan bier:() en The Lion King, púúr genieten :D…
Zoals in de vorige blog genoemd, waren we deze vrijdag uitgenodigd voor de diploma-uitreiking van de School of Nursing, dit is even een ietwat andere happening dan we in Nederland gewend zijn. Netjes op tijd om 10:30 uur kwamen Boukje en ik aan en hadden we beide geen idee waar te gaan zitten. In de hoop dat een ‘bekend’ iemand ons de weg zou wijzen liepen we om het hele gebeuren en sloegen het van een afstandje gade. Toen we na een paar minuten niemand zagen liepen we rustig terug en toen werden we door een vrouw begeleid naar onze plekken. We liepen verdacht veel richting de VIP-tribune die we daarvoor al hadden gespot en ja hoor, daar zaten we dan: achter de Ab Klink van Zambia, de burgemeester, een politiechef, chef van ’t leger, provinciehoofd gezondheidszorg en alle schoolhoofden en nog wat ander belangrijk gespuis. Zit je dan met je mooie gepoetste gympies tussen de gepoetste krokodillenleren schoenen en 16-delige pakken. Het hele festijn nam in totaal bijna vijf uur in beslag en de volgende items passeerden de revue: een dansende en swingende opkomst van alle afgestudeerden zoals alleen donkere mensen dat kunnen, een traditionele dans, een toneelstuk en veel bedankwoordjes. In de traditionele dans heb ik heupen, en ook de rest van het lichaam, zien bewegen op manieren waarvan ik ’t bestaan niet wist. Heupen waar je bang van zou worden als dat op je af zou komen :)! Moet er misschien bij vernoemen dat traditionele dansen bij ons prima in een ‘seksueel getint’ hokje geplaatst kunnen worden. Ook werden de beste studenten per vak beloond met kwacha’s (variërend tussen de 200.000 en 600.000) en één dame ging er vandoor met zeven prijzen en dat had net zo goed om haar uiterlijk kunnen zijn volgens de man achter ons, daar was ik ’t niet geheel mee oneens moet ik toegeven :p… De hele show werd aan elkaar gepraat door een Paul de Leeuw aan ’t publiek af te tasten. Hij sprak in Nyanja en met zijn grapjes rolde de helft van het publiek van z’n stoel en iedereen, man en vrouw, had een zakdoek bij de hand om de biggelende tranen te bedwingen. Zit je dan met je goede gedrag en gebrek aan een talenknobbel :)…

Zaterdagmorgen zijn we voor het eerste de heuvels in gelopen en hebben daar genoten van de prachtige omgeving! ’s Middags was het om 14:00 uur tijd voor een feestje van de christelijke gemeente waarvoor wij door de buren waren uitgenodigd. Ideale tijd, want rond 18:30 had de hitte in combinatie met een paar biertjes en de swingende heupen van de Zambianen ervoor gezorgd dat we ‘aan de latten’ waren. Om 21:00 uur lagen we dan ook allemaal op apegapen op ons matrasje. Ik had het goede voornemen om de wekker om 5:00 uur te zetten zodat ik naar de dienst van 6:00 kon, helaas geen medestanders gevonden en zo zat ik als enige blanke in een volle en dit keer meer swingende kerk! Nu ik dit zit te typen is het 10:30 en heb ik me dus al gedoucht, heb ik anderhalf uur in de kerk gezeten, ben ik naar de markt geweest, heb ik de kamer opgeruimd, koffie gezet, voor de tweede keer ontbeten en de was gedaan. Zo heb je nog eens wat aan je dag. Ojah, koffie zetten doen we bij gebrek aan een apparaat en filters met de waterkoker, een afgezaagde bovenkant van een petfles en als filter gebruiken we een vaatdoek. De koffie is nog echte DE, maar deze zal helaas snel op zijn…

Om nog even proberen terug te komen op wat vragen. Frank, das zo ongeveer de enige vorm van discriminatie,maar omdat mensen denken dat je geld hebt heb je ineens heel veel ‘vrienden’, uitzonderingen daargelaten uiteraard! De mensen die bij ons in het pand wonen zijn echt te aardig voor woorden en altijd in je geïnteresseerd. De mentaliteit van de mensen is hier zo anders, heb dan ook nog geen negatieve gevolgen gemerkt om mijn kleur en denk ook niet dat dat zal komen. Leonie, laat de buren hun kippen maar bergen, doen we een gezellig verlaat kerstmaal en kunnen we alsnog oud en nieuw samen vieren (moet iedereen er natuurlijk bij zijn hea):D! Tim, ik kom niet op hyves, alleen op deze site, maar het gaat hartstikke goed hoor en de kip smaakte heerlijk! Maar jij laat Raldo dus uit, goede zaak! Heeft hij al gezegd dat hij me een beetje mist? Het is hier inderdaad groener dan ik had gedacht Judith, maar als het regenseizoen in november begint staat ons helemaal een transformatie van jewelste te wachten als ik Peter moeten geloven (en dat doen ik:)). Tip voor Liesbeth en Erna, neem contact op met de ouders van onderstaande schrijver voor jullie gulle gaven ;)…

Voordat ik deze blog helemaal afsluit wil ik jullie twee van onze geniale Engelse uitspraken niet onthouden:

Een anoniem persoon tegen de buurman terwijl ze foto’s aan ’t kijken waren: “And this is me, klussing with my dad”…
Een ander anoniem persoon tegen de ons escorterende guards over een brandweer die in Nederland het vuur op de berg wel uit zou maken: “So they can blus the fire!”…

Ik zeg: “Take care!” en tot de volgende blog.

Liefs Frankie…

Ps. Nogmaals dank voor jullie reacties! Het blijft heel erg leuk om elke keer te lezen! En Dinand nog gefeliciteerd natuurlijk! Geen last gehad van slapende mensen onder de bus :p?